Memento filmi ismini, fani olduğunu öleceğini hatırla manasında çevrilebilecek Latince Memento Mori deyişinden almaktadır. Bu aynı zamanda filmin hikayesinin alınığı Jonathan Nolan’ın kısa hikayesinin adıdır.[1] Filmde karısı saldırıya uğrayıp öldürülen, kendisi de kafasına darbe aldıktan sonra geleceğe dönük kısa süreli hafızasını yitiren Leonard’ın hikâyesi anlatılmaktadır.
Film kurgusuyla ön plana çıkmaktadır Christopher Nolan film anlatım dilini (öykücülüğünü), televizyon alışkanlığının değiştirdiğini belirtirken, bu değişikliği pizzacı teorisi olarak açıklamıştır. Buna göre evde televizyonda bir film izlerken, izleyici bir pizza sipariş eder ve film henüz bitmemişken bu pizza gelir. Kapıya gidiş, alışverişin yapılması ve televizyon karşısına geri dönüş üç-dört dakikayı alır. Kaçırılan bu dakikalar seyircinin zihninde telafi edilmektedir. Bu noktada kurgusu dolayısıyla filmden üç dakika kaçırıldığında bütün filmin kaçırılacağını vurgular.[2] Filmde Lenny’nin parçalı zihni pizzacı teorisini alt üst edecek bir şekilde konumlandırılmıştır. Nolan sinema zamanını bir yatay anlam koridoru olarak düşünmüş ve her filminde bu arayışını ortaya koymuştur. Nolan son filmi Dunkirk’i yapmaya karar verdiğinde bu filme senaryosuz başlamayı düşündüğünü söylemiştir .Sadece olanı anı kaydetmeyi düşünmekte bu sayede akışın ritmini daha doğru yansıtabileceğini düşünmekte elindekilerle hikayeyi varsayımsız oluşturabileceğine inanmaktadır. Nolan bu haliyle Lenny karakterinin Memento filmi içindeki haline benzemektedir. Zira Lenny de her sabah bir otel odasında uyanmakta ve vücuduna yaptırdığı dövmeler, çektiği fotoğraflar ve almış olduğu notlarla kendi hikâyesini yeniden oluşturmaktadır; Nolan da bir açıdan an’ın cazibesine kapılanlardandır.
Memento filmi, algıların ve algılarla oluşturulan gerçekliğin güvenilmezliği ve gerçekliğin, manipüle edilebilirliğini ortaya koyarken hikâyeyi bir an ve ondan türeyenler üzerine inşa edebilmiştir. Sinema sanatıyla ilgili film üzerinden özdüşünümsel bir alan oluşturmaktadır. Görsel anlatı ve kayıtlar istediği zaman manipüle edilebilir, gerçeklik bir istenç doğrultusunda yeni baştan şekillendirilebilir bir hale getirilir. Film zamanın kronolojik eksenini zaman imge temelli olarak kaydırmıştır. Hafıza da mutlak olarak ihtiyaç duyulan bedensel varoluş Leny karakteri için gerçeği sürekli değişebilir kılmaktadır.(Bu durumu bazen insanlar onu manipüle etmek için kullanırken bir noktada hikayenin momentumunu değiştirecek bir kararla kendisi de yapmıştır)Bu anda kaybolmak ve anda var olmaktır.
[1] Bkz. Jonathan Nolan, “Memento Story”, https://www.esquire.com/entertainment/books/a1564/ memento-mori-0301/
[2] Bkz. Kenneth Turan, “Oh, He’s Just Playing With Your Mind” Sundance Festıval / Reports From The Fılm Festıval, http://articles.latimes.com/2001/jan/22/entertainment/ca-15442
